ΠΤΥΧΕΣ – Κύκλοι Ιστορίας στο Τατόι

Είχαμε φθάσει στο βασιλικό κοιμητήριο, τον τελευταίο σταθμό μιας συναρπαστικής ξενάγησης στο Τατόι. Ο καιρός ιδανικός, ο αέρας έφθανε μυρωμένος μέσα από τα πεύκα, τις κουμαριές και τα κυπαρίσσια, και η ματιά μας απλωνόταν αχόρταγη πέρα από τις ρεματιές και πάνω από τα διάσπαρτα κτίσματα του πρώην βασιλικού κτήματος. Ξεναγός μας ήταν ο ακούραστος Βασίλης Κουτσαβλής, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου, ο οποίος μας είχε παρασύρει (μια ομάδα 130 Αθηναίων) σε ένα μοναδικό ταξίδι στην Ιστορία.

Ανεβαίνεις μια απότομη πλαγιά για να φθάσεις στο πλάτωμα του κοιμητηρίου. Ο ναός της Αναστάσεως, έργο του Αναστασίου Μεταξά, στέκει σιωπηλός μπροστά στους απέριττους τάφους του Γεωργίου Α΄, της Ολγας και της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας, που όταν πέθανε 21 ετών στη Ρωσία (παντρεμένη με τον μεγάλο δούκα Παύλο Αλεξάνδροβιτς) τη θρήνησε όλη η Ελλάδα και η πρωτεύουσα της χάρισε μία λεωφόρο. Εκατό χρόνια φέτος μετά τη δολοφονία του βασιλέα που ήταν ανώτατος άρχων αυτής της χώρας επί 50 χρόνια, και στον τάφο του βλέπει κανείς τα λεηλατημένα γράμματα, τα χυτά σε μολύβι, πάνω στο λευκό μάρμαρο.

Αλλά η περιήγηση στο βασιλικό κοιμητήριο, με τους τάφους σπαρμένους στο δάσος, είναι μια περιδίνηση στην ευρωπαϊκή ιστορία. Το νεο-βυζαντινό μαυσωλείο, που χτίστηκε από τον Εμμανουήλ Λαζαρίδη, αποτελεί το μόνο κτίσμα (με τους τάφους του Κωνσταντίνου, της Σοφίας και του Αλεξάνδρου) και παραμένει δραματικά ημιτελές, θόλος και κέλυφος μαζί, από τη δεκαετία του 1930.

Αλλά όταν δεις τον τάφο της Μαρίας Βοναπάρτη, της μεγάλης μορφής της ψυχανάλυσης που είχε παντρευτεί τον πρίγκιπα Γεώργιο, αντιλαμβάνεσαι ότι στο βασιλικό κοιμητήριο του Τατοΐου ρίχνει τη σκιά της όλη η Ευρώπη. Καθώς -σιωπηλός- παρατηρείς τα μνήματα στο δάσος, γενεαλογικά δέντρα γιγαντώνονται πάνω από το κεφάλι σου και απλώνουν κλώνους αγγίζοντας την Ιστορία όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Βρετανίας, της Δανίας, της Ρωσίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, των Βαλκανίων.

Προσπερνάς τον τάφο του πρίγκιπα Ανδρέα, που είχε εμπλακεί στη μικρασιατική εκστρατεία, ο οποίος είχε σύζυγο την πριγκίπισσα Αλίκη και ήταν πατέρας του Φίλιππου, συζύγου της Ελισάβετ Β΄. Περνάς τον τάφο της πριγκίπισσας Αικατερίνης, στερνής θυγατέρας του Κωνσταντίνου και της Σοφίας, που πέθανε στο Λονδίνο το 2007 ως λαίδη Μπράντραμ. Τους τάφους του Παύλου και της Φρειδερίκης, που αν μη τι άλλο είναι γονείς εν ενεργεία βασίλισσας της Ευρώπης. Περνάς και τον τάφο του τόσο καλλιεργημένου πρίγκιπα Νικόλαου και πολλούς ακόμη, που πολλοί Ελληνες σήμερα αγνοούν, και η ματιά πέφτει στον τάφο της βασίλισσας της Γιουγκοσλαβίας, Αλεξάνδρας (1921-1993). Κόρη του Αλέξανδρου και της Ασπασίας Μάνου, σύζυγος του τελευταίου βασιλιά της Γιουγκοσλαβίας, Πέτρου, και μητέρα του πρίγκιπα διαδόχου Αλέξανδρου, που ζει πλέον στο Βελιγράδι παντρεμένος με την πριγκίπισσα Αικατερίνη (Μπάτη).

Την Αλεξάνδρα την περιμένουν στο Βελιγράδι στις 9 Μαΐου, ημέρα που έχει προγραμματιστεί η εκταφή της από το Τατόι, ώστε λίγο μετά να γίνει η επίσημη κηδεία της στη Σερβία. Ενας κόσμος στο Τατόι, γεμάτος ευρωπαϊκή ιστορία.

Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 4/5/2013, Νίκος Βατόπουλος