Αγαπητά μέλη, αγαπητοί φίλοι, αγαπητοί συντάκτες,
Με αφορμή την πρόσφατη αυτοψία της Υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη στο Τατόι, ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου δηλώνει τα ακόλουθα:
«Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση βλέπουμε εικόνες από την μετακίνηση των κινητών αντικειμένων από τον στάβλο Γεωργίου Α’ στον οποίο βρίσκονταν σφραγισμένα από το 1977. Επί δεκαετίες, μεγάλος αριθμός σημαντικών αντικειμένων, έργων τέχνης και ιστορικών κειμηλίων αφήνονταν να σαπίζουν στους στάβλους και στο κτίριο του Ανακτόρου λόγω της αμέλειας και της αδιαφορίας διαδοχικών κυβερνήσεων. Ευχόμαστε τώρα, έστω και αργά, να ληφθούν όλα τα μέτρα για την προσήκουσα συντήρησή τους, χωρίς να αλλοιωθούν τα πρωτότυπα υλικά τους και τα ειδικά χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα.
Χάριν στις άμεσες πρωτοβουλίες της νυν Υπουργού και την άμεση κινητοποίησή της, εξασφαλίστηκε με χορηγία του κ. Αθανασίου Μαρτίνου η εγκατάσταση στο Τατόι των isobox για να μπορέσουν να αδειάσουν οι στάβλοι και να αποθηκευτούν τα χιλιάδες κινητά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων οι βασιλικές άμαξες και τα αυτοκίνητα. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το προσωπικό ενδιαφέρον και το οργανωτικό πνεύμα της υπουργού καθώς και την πρόοδο των έργων στο Τατόι και να εκφράσουμε για ακόμη μια φορά τις θερμότατες ευχαριστίες μας στον κ. Αθανάσιο Μαρτίνο. Η ευαισθησία μεγάλου μέρους της κοινωνίας των πολιτών αποτέλεσε και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την διάσωση του Τατοΐου, όσο και αν κάποιοι κύκλοι επιχειρούν εσχάτως την απομείωση αυτού του ρόλου για προσωπικά τους οφέλη. Είναι ευχής έργο που χάριν στους νέους αποθηκευτικούς χώρους, το Υπουργείο Πολιτισμού κατόρθωσε να εντοπίσει και τις βασιλικές άμαξες για τις οποίες όλοι ελπίζαμε και ευχόμαστε να βρίσκονται στο Τατόι. Ήταν πραγματικά αδύνατον να ταυτοποιηθούν και να εντοπιστούν αν δεν άδειαζαν πρώτα τα χιλιάδες αντικείμενα που ήταν στιβαγμένα μπροστά τους, κυριολεκτικά από το πάτωμα μέχρι και την οροφή του στάβλου, όπως φαίνεται και στις σχετικές φωτογραφίες. Αυτό κατέστη δυνατόν τον περασμένο Ιούνιο όταν και ο Σύλλογος εξέδωσε σχετική ανακοίνωση. Με τον εντοπισμό και άλλων αμαξών που έγινε προσφάτως μπορεί να εξασφαλιστεί ένα λαμπρό μουσείο βασιλικών αμαξών και αυτοκινήτων στο Τατόι.
Ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου όπως και στην περίπτωση των βασιλικών αυτοκινήτων έχει εκφράσει την άποψη ότι η συντήρηση των αμαξών θα πρέπει να γίνει από εξειδικευμένο εργαστήριο στο εξωτερικό με αποδεδειγμένη εμπειρία και γνώση στο σχετικό αντικείμενο και θα παρακολουθούμε στενά το εν λόγω ζήτημα. Στόχος πάντα θα πρέπει να είναι και η εκπαίδευση Ελλήνων συντηρητών στο αντικείμενο αυτό. Ήδη έχουμε προτείνει από τον Μάρτιο του 2012 να λειτουργήσει στο Τατόι (σε συγκεκριμένο κτίριο) πρότυπη σχολή συντήρησης έργων τέχνης και παραδοσιακών επαγγελμάτων που σχετίζονται με την συντήρηση κινητών αντικειμένων όλων των υλικών, καθώς και εργαστήρια παραδοσιακών μεθόδων για αποκαταστάσεις κτιρίων και παραγωγής υλικών αναστηλώσεων.
Εντοπίστηκε στο Τατόι και η συσκευασία του δώρου των ομογενών της Βιέννης στους γάμους του διαδόχου Κωνσταντίνου και της Πριγκίπισσας Σοφίας της Πρωσίας. Ο Σύλλογος θα ζητήσει να πληροφορηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού εαν έχει εντοπιστεί και το περιεχόμενό του ή μόνον η συσκευασία. Τέλος, ανάμεσα στα δεκάδες στιβαγμένα έπιπλα στον στάβλο βρίσκονται και έπιπλα του Μον Ρεπό στην Κέρκυρα και του Μεγάρου της Ροδοδάφνης στην Πεντέλη. Θα πρέπει να γίνει σχολαστική ταυτοποίηση και ενδεχομένως μεταφορά κάποιων επίπλων στην Κέρκυρα και έκθεσή τους στον φυσικό τους χώρο. Οφείλουμε εδώ να επισημάνουμε την άθλια κατάσταση που επικρατεί στο Μον Ρεπό, την απογύμνωση του εκεί Ανακτόρου από την οικοσυσκευή του (μέρος της οποίας εκλάπη και μέρος της πωλήθηκε) και την ιστορική συρρίκνωσή του με τη μετατροπή του σε Μουσείο της Παλαιόπολης της Κέρκυρας.
Στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου έχει έρθει σε επαφή με δεκάδες ειδικούς επιστήμονες στον τομέα της συντήρησης σχετικών αντικειμένων, ανθρώπους με βαθιά γνώση συντήρησης διαφορετικών υλικών, οι οποίοι είναι στην διάθεσή μας να βοηθήσουν αν τους δοθεί αυτή η ευκαιρία. Είναι άνθρωποι που εργάζονται σε μεγάλα μουσεία, ανάκτορα, οίκους δημοπρασιών ως υπεύθυνοι συντήρησης αντικειμένων και σε ειδικά εργαστήρια παραδοσιακών μεθόδων συντήρησης. Πολλοί από αυτούς είναι Έλληνες με εξαιρετικές σπουδές στο εξωτερικό και αντίστοιχη εμπειρία. Επίσης, σε αντίστοιχα projects από την Αγγλία μέχρι και την Αγία Πετρούπολη χιλιάδες εθελοντές όλων των ειδικοτήτων εργάζονται σήμερα σε αντίστοιχα έργα σε στενή συνεργασία με τους κατά τόπους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Ευχόμαστε και η χώρα μας να εκσυγχρονιστεί για το καλό του κτήματος και των μνημείων και να δοθεί η ευκαιρία σε όσους έχουν γνώσεις και εμπειρία να εργαστούν στα σχετικά αντικείμενα.
Τέλος, χαιρετίζουμε όλες τις πρωτοβουλίες του Υπουργείου Πολιτισμού για την δημιουργία βασικών υποδομών και δικτύων στο Κτήμα Τατοΐου που θα εξασφαλίσουν την λειτουργία του και την ασφάλειά του και συγχαίρουμε την Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων του ΥΠΠΟ για την πολύτιμη συνδρομή της στα έργα που γίνονται στο Τατόι.
Ακολουθεί η επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού και οι φωτογραφίες από την μετακίνηση των αντικειμένων.
Εκ μέρους του ΔΣ,
Βασίλης Κουτσαβλής
Αυτοψία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη για την πορεία των έργων στο τ. βασιλικό κτήμα Τατοϊου
Αυτοψία πραγματοποίησε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στο τ. βασιλικό κτήμα Τατοϊου, προκειμένου να εξετάσει την πορεία των έργων, τα οποία εκτελούνται την τρέχουσα περίοδο. Tα σωστικά μέτρα στο κτήριο των ανακτόρων ολοκληρώνονται εντός του τρέχοντος μηνός με εργασίες στεγάνωσης της στέγης και κάλυψης προστασίας των ξύλινων δαπέδων στο εσωτερικό του κτηρίου. Παράλληλα, ολοκληρώνεται ο καθαρισμός όλου του ανακτόρου καθώς και του καταφυγίου. Η μελέτη εφαρμογής του έργου της πλήρους αποκατάστασης του ανακτόρου παραδίδεται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα τον Μάϊο ΄21, οπότε και θα δημοπρατηθεί το έργο.
Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου κατατίθενται τα τεχνικά δελτία για ένταξη στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020, αφ’ ενός για το έργο της αποκατάστασης των μαγειρείων, η μελέτη των οποίων εγκρίθηκε προ 15 ημερών από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, αφετέρου για την εκπόνηση των μελετών για τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών, ασφάλειας, διαχείρισης απορριμμάτων και διαμόρφωσης μονοπατιών. Παράλληλα, έχουν ξεκινήσει οι εργασίες για τη σύνδεση του κτήματος με τα δίκτυα κοινής ωφελείας. Χθες εξάλλου, ξεκίνησε, έπειτα από συνεργασία με το Δασαρχείο, η κοπή των επικίνδυνων, για τα κτήρια, δέντρων δεδομένων του επερχόμενου χειμώνα, καθώς στο παρελθόν έχουν προκληθεί σοβαρές βλάβες σε κτήρια από πτώση δέντρων, συνεπεία ισχυρών ανέμων και βροχοπτώσεων.
Το έργο συντήρησης του συνόλου των κινητών ευρημάτων προχωρά με ταχείς ρυθμούς όπως και η εκκένωση του στάβλου του Γεωργίου του Α, στον οποίον για δεκαετίες είχαν αποθηκευτεί αντικείμενα από την οικοσκευή της τ. βασιλικής οικογένειας. Στον τεράστιο αριθμό αντικειμένων που είναι συσκευασμένα σε κιβώτια εντοπίζονται έπιπλα εποχής, φωτιστικά, χαλιά και έργα τέχνης.
Πίσω από τον όγκο των κιβωτίων που έφταναν ως την οροφή, αποκαλύφθηκαν και βασιλικές άμαξες. Ο συνολικός αριθμός τώρα ανέρχεται σε οκτώ άμαξες και τέσσερα παϊτόνια – είδος ελαφριάς άμαξας. Ολες οι άμαξες βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Μετά από την φάση του καθαρισμού τους θα μεταφερθούν σε ασφαλές toll, το οποίο τοποθετείται δίπλα σε εκείνο με τα αυτοκίνητα της τ. βασιλικής οικογένειας. Μόλις ολοκληρωθεί η εκκένωση του στάβλου –υπολογίζεται μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 2020- θα ξεκινήσει η αποτύπωση του κτηρίου προκειμένου να εκπονηθούν οι μελέτες αποκατάστασής του.
Σε χώρο πλησίον του στάβλου θα εγκατασταθεί άμεσα ένα ακόμη toll, προκειμένου να φιλοξενήσει τα αντικείμενα που έχουν δεχθεί την πρώτη φάση του καθαρισμού και της συντήρησής τους, ενώ παράλληλα θα στεγάσει τα διαφορετικά εργαστήρια συντήρησης – επίπλων, μικροτεχνίας, υφασμάτων και χαρτώου υλικού. Τα δύο tolls- της φύλαξης των αμαξών και της οικοσκευής- όπως και τα δύο που ήδη έχουν εγκατασταθεί στο κτήμα για την φύλαξη των αυτοκινήτων και των προς συντήρηση αντικειμένων, αποτελούν χορηγία της ΑΜΚΕ ΑΙΓΕΑΣ.
Ειδικά, σε ό,τι αφορά το χαρτώο υλικό, έχει αρχίσει ήδη το έργο της ψηφιοποίησης μέρους του αρχείου του κτήματος, έργο το οποίο πρόσφατα εντάχθηκε προς χρηματοδότηση στο τρέχον ΕΣΠΑ. Ταυτόχρονα, προχωρεί και η εκκένωση του βουστασίου, όπου μέχρι πρόσφατα βρίσκονταν και τα αυτοκίνητα, ώστε να ξεκινήσουν οι σωστικές εργασίες και να εκπονηθούν οι μελέτες αποκατάστασης του κτηρίου, το οποίο παρουσιάζει σοβαρά στατικά προβλήματα.
Στην αυτοψία του κτήματος η Υπουργός συνοδευόταν από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου, την προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων Αμαλία Ανδρουλιδάκη, την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Μαρία Μερτζάνη, την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων Ιωάννα Καράνη και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.